အေလးအျမတ္ျပဳရမည့္ အရပ္ ၆-မ်က္ႏွာ
၁။အေရွ႕ မိဘ
၂။ေတာင္မွာ ဆရာ၊
၃။ေနာက္မွာ မယား၊
၄။ေျမာက္ကား မိတ္ေဆြ၊
၅။ေအာက္ေျခ ကြ်န္မွတ္
၆။ထက္ရပ္ သံဃာ၊ မွတ္သားပါ၊ ေျခာက္ျဖာတံခါးေပါက္။
၁။အေရွ႕ မိဘ
၂။ေတာင္မွာ ဆရာ၊
၃။ေနာက္မွာ မယား၊
၄။ေျမာက္ကား မိတ္ေဆြ၊
၅။ေအာက္ေျခ ကြ်န္မွတ္
၆။ထက္ရပ္ သံဃာ၊ မွတ္သားပါ၊ ေျခာက္ျဖာတံခါးေပါက္။
သားသမီးက်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။ေကြ်းေမြးမပ်က္
၂။ေဆာင္ရြက္စီမံ
၃။ေမြခံထုိက္ေစ
၄။လွဴမွ်ေ၀၍
၅။ေစာင့္ေလမ်ိဳးႏြယ္ ၊ ၀တ္ငါးသြယ္၊ က်င့္ဖြယ္သားတို႔တာ (က်င့္ဖြယ္သမီး တုိ႔တာ)
မိဘက်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။မေကာင္းျမစ္ထာ
၂။ေကာင္းရာညႊန္လတ္
၃။အတတ္သင္ေစ
၄။ေပးေ၀ႏွီးရင္း
၅။ထိမ္းျမားျခင္းလွ်င္၊ ၀တ္ငါးအင္၊ ဖခင္မမယ္ တို႔တာ။
တပည့္က်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။ညီညာထၾကြ
၂။ဆံုးမနာယူ
၃။လာမႈၾကိဳဆီး
၄။ထံနီးလုပ္ေကြ်း
၅။သင္ေတြးအံရြတ္၊ တပည့္၀တ္၊ မခြ်တ္ ငါးခုသာ။
ဆရာက်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။အတတ္လည္းသင္
၂။ပဲ့ျပင္ဆံုးမ
၃။သိပၸမခ်န္
၄။ေဘးရန္ဆီးကာ
၅။သ့္ရာအပ္ပို႔၊ ဆရာတုိ႔၊ က်င့္ဖုိ႔ ၀တ္ငါးျဖာ။
လင္က်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။မထီမဲ့ကင္း
၂။အပ္ႏွင္းဥစၥာ
၃။မိစာၦမမွား
၄။၀တ္စားဆင္ယင္
၅။ျမတ္ႏိုးၾကင္၊ ငါးအင္ လင္က်င့္ရာ။
မယားက်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။အိမ္တြင္းမႈလုပ္
၂။သိမ္းထုပ္ေသခ်ာ
၃။မိစာၱၾကဥ္ေရွာင္
၄။ေလ်ာေအာင္ျဖန္႔ခ်ိ
၅။ပ်င္းရိမမႈ၊ တတ္ငါးဆူ၊ အိမ္သူ က်င့္အပ္စြာ။
မိတ္ေဆြက်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။ေပးကမ္းခ်ီးျမင့္
၂။ကိုယ္ႏွင့္ယွဥ္ထား
၃။စီးပြားေဆာင္ရြက္
၄။ႏႈတ္ျမြတ္ခ်ိဳသာ
၅။သစၥာမွန္ေစ၊ ၀တ္ငါးေထြ၊ က်င့္ေလ မိတ္သဟာ။
အလုပ္ရွင္(အရွင္)က်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။၀စြာေကြ်းေမြး
၂။ျပဳေရးစီရင္
၃။နာလွ်င္ကုေေစ
၄။ငွေ၀ရသာ
၅။အခါကိုလႊတ္၊ အလုပ္ရွင္၀တ္၊ မခြ်တ္ငါးခုသာ။
အလုပ္သမား(ကြ်န္)က်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။အိပ္ေသာ္ေနာက္က်
၂။ထေသာကားေရွး
၃။ေပးမွယူအပ္
၄။ေစ့စပ္ေဆာင္ရြက္
၅။ေက်းဇူးျမြက္၊ ငါးခ်က္ လုပ္သား၀တ္။
ဒယကာက်င့္၀တ္ ၅-ပါး
၁။ေမတၱာစိတ္သက္
၂။ေဆာင္ရြက္ခ်စ္ခင္
၃။ေပးမွယူအပ္
၄။ေစ့စပ္ေဆာင္ရြက္
၅။တက္အားလွဴေစ၊ ၀တ္ငါးေထြ၊ ျပဳေလဒါယကာ။
ရဟန္းက်င့္၀တ္ ၆-ပါး
၁။မေကာင္းျမစ္တာ
၂။ေကာင္ရာညႊန္လစ္
၃။အသစ္ေဟာက်ဴး
၄။နားဖူးထပ္မံ
၅။နတ္ထံတင္ရာ
၆။ေမတၱာလညး္ျပဳ၊ ရဟန္းမႈ၊ ေျခာက္ခု လြန္ေသခ်ာ။
အဂတိတရား ၄-ပါး
၁။ဆႏၵာဂတိ=ခ်စ္ေသာေၾကာင့္(မ်က္ႏွာလုိက္၍) မတရားျပဳျခင္း
၂။ေဒါသာဂတိ=မုန္းေသာေၾကာင့္ မတရားျပဳျခင္း
၃။ေမာဟာဂတိ=မသိေသာေၾကာင့္ မတရားျပဳျခင္း
၄။သာယာဂတိ=ေၾကာက္ေသာေၾကာင့္ မတရားျပဳျခင္း
ဤတရားေလးပါးကိုလုိက္စားလွ်င္ လဆုတ္ပကၡ လလုိ ဆုတ္ယုတ္မည္၊ ေရွာင္ရွားလွ်င္ လဆန္း
ပကၡလလုိ တေန႔တျခား ထြန္းလင္းေတာက္ပမည္။
*ခ်စ္မုန္းေၾကာက္ေထြ၊ ေတြေ၀ေသာအား၊ လြန္က်ဴးမွားေသာ္၊ မပြားလေရာင္ ဆုတ္ေယာင္ ေသာ္။
*ခ်စ္မုနး္ေၾကာက္ေထြ၊ ေတြေ၀ေသာအား၊ မလြန္ျငားေသာ္၊ တိုးပြားလေရာင္ ျပည့္ေယာင္ ေသာ္။
ဥစၥာပ်က္ေၾကာင္း ၆-ပါး
၁။ေသစားေသာက္စား
၂။လမ္းသြားခါမဲ့
၃။ရွငဲ့သဘင္
၄။ေပ်ာ္ရႊင္အန္ေလာင္း
၅။မေကာင္းမိတ္ဖ်င္း
၆။ပ်င္းရိျခင္းကား၊ ယိုယြင္းဥစၥာပ်က္ေၾကာင္းတည္း။
အရက္ေသာက္ျခင္း အျပစ္ ၆-ပါး
၁။ဥစၥာယုတ္ျခင္း
၂။ျငင္းခံုမ်ားစြာ
၃။ေရာဂါထူေျပာ
၄။ေက်ာ္ေစာမဲ့တံု
၅။မလံုအဂၤ ါ
၆။ပညာနည္းရွာ၊ ဤေျခာက္ပါး၊ ေသာက္စားေသစာ အျပစ္တည္း။
အခ်ိန္မဲ့သြားလာျခင္း အျပစ္ ၆-ပါး
၁-၂။ ကိုယ့္သားမယား
၃။တျခားဥစၥာ၊ လံုရာမဲ့ေရွာင္း
၄။မေကာင္းအရာ၊ ရြံရွာေလအပ္
၅။ယုိးစြပ္ေရာက္မႈ
၆။ဆင္းရဲစုဟု၊ ေျခာက္ခုခါမဲ့ သြားျပစ္တည္း။
ပြဲသဘင္သြားျခင္း၏ အျပစ္၆-ပါး
၁။ကျခင္းတလီ
၂။သီျခင္းတသီ
၃။မႈတ္တီးတသင္း
၄။ျပိန္ဖ်င္းတအုပ္
၅။လက္ခုပ္တတည္
၆။အိုးစည္တျဖာ၊ ရွိရာရွာဟု၊ ဥစၥာပ်က္မႈ၊ ဤေျခာက္ခုကား၊ ၾကည့္ရူသဘင္အျပစ္တည္း။
ေလာင္းကစားျခင္း အျပစ္ ၆-ပါး
၁။ႏိုင္သူရန္ပြား
၂။ရူံးသားစိုးရိမ္
၃။စညး္စိမ္ေလ်ာ့ပါး
၄။တရားသဘင္၊ မ၀င္သက္ေသ
၅။မိတ္ေဆြႏွိပ္ဆို
၆။မလိုထိမ္းျမား၊ ဤေျခာက္ပါး၊ ေလာင္းကစားမႈ အျပစ္တညး္။
အေပါင္းအသင္းမေကာင္းျခင္း၏ အျပစ္ ၆-ပါး
၁။ေၾကြအန္က်ဴးထ
၂။မိန္းမက်ဴးေထြ
၃။ေသစာၾကဴးမႈ
၄။အတုျပဳျငား၊ လွည့္စားတေထာက္
၅။မ်က္ေမွာက္လွည့္ခ်က္
၆။ႏုိင္ထက္လုယူ၊ ဤသူေျခာက္ပါး၊ မိတ္ျဖစ္လားေၾကာင့္၊ ပ်က္ျပား မိတ္ေဆြအျပစ္တညး္။
ပ်င္းရိျခင္းအျပစ္ ၆-ပါး
၁။အခ်မ္းျပည့္၀ွန္
၂။အလြန္ပူႏိုး
၃။မိုးခ်ဳပ္လွေမာ
၄။ေစာလြန္းလွေယာင္
၅။ဆာေလာင္ျပင္းလွ
၆။၀မ္း၀လြန္ေထြ၊ ဓနကဥစၥာ၊ မပြားရာသည္၊ ေျခာက္ျဖာ ပ်င္းသူ အျပစ္တည္း။
နာယကမတင္ထုိက္သူ (အနာယက) ၆-ဦး
ဂဏန္းပုတ္သင္၊ ကိုင္းပင္ႏြားသိုး၊ လိမ္မ်ိဳးေခြးအ၊ ဤေျခာက္၀၊ နာယကမတင္ထုိက္။
၁။ဂဏန္းကဲ့သို႔ အျမဲလက္မေထာင္ေလ့ရွိသူ
၂။ပုတ္သင္ကဲ့သို႔ သူတပါးလုပ္သမွ် ေခါင္းညိတ္တတ္သူ
၃။ေလလာရာ ယိမ္းပါးတတ္ေသာ ကိုင္းပင္ကဲ့သို႔ ဟိုဘက္သည္ဘက္ ယိမ္းေပါငး္တတ္သူ
၄။ႏြားသုိးကဲ့သို႔ ရွဴးရွဴးဒိုင္းဒိုင္းျပဳမႈ၍ စိတ္တုိတတ္သူ
၅။လိပ္ကဲ့သို႔ ကိုယ့္ဘက္ကိုယက္တတ္သူ
၆။ေခြးအကဲ့သို႔ စားပိုးနင့္ေအာင္စားျပီး ဇိမ္ခံတတ္သူ။
ၾကြယ္၀ခ်မး္သာေၾကာင္း ေလာကိသမၸဒါ ၄-ပါး
*ထၾကြသိမ္းဆဲ၊ မွ်သံုးစြဲ၊ ေပါငး္ျမဲမိတ္ေဆြေကာင္း။
*ေလာကီေရးမွာ၊ ျပည့္စံုပါ၊ မွန္စြာၾကီးပြားေၾကာင္း။
၁။ဥဌာနသမၸဒါ=ထၾကြလံု႔လ၀ီရိယရွိျခင္း
၂။အာရကၡသမၸဒါ=ရရွိျပီး စည္းစိမ္ဥစၥာကို မပ်က္စီးေအာင္ ထိန္းသိမး္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း
၃။ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ=မိတ္ေဆြေကာင္းႏွင့္ျပည့္စံုျခင္း
၄။သမဇီ၀ိတသမၸဒါ=ဥစၥာအင္အား ၀င္ေငြထြက္ေငြ မွ်တတုိင္းထြာ၍ အသက္ေမြးျခင္း
သာဓုနရတနာ ၄-ပါး
၁။ေရွးသူေတာ္ေကာင္းတုိ႔ သြားရာလမး္ကို လုိက္ျခင္း
၂။စိုေသာလက္ကို အေျခာက္မခံျခင္း (ရွိျပီးမိတ္ကိုအပ်က္မခံျခငး္)
၃။မိတ္ေဆြကို မျပစ္မွားျခငး္
၄။မိန္းမ မလုိက္စားျခင္း
(၀ိဓုရအမတ္ၾကီးတရား)
ျဗဟၼစိုရ္တရား ၄-ပါး
၁။ေမတၱာ=ခ်စ္ျခင္း
၂။ကရုဏာ=သနားက်င္နာျခင္း
၃။မုဒိတာ=၀မ္းေျမာက္ျခင္း
၄။ဥေပကၡာ=ကံတရားအတုိင္း (လ်စ္လ်ဴရူျခင္း)
ဤကမာၻၾကီးသာယာျငိမ္းခ်မး္ေအာင္ ဤတရားေလးပါးက စြမး္ေဆာင္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္
ျဗဟၼစိုရ္တရားေလးပါးကို ၾကိဳးစား၍ လိုက္နာၾကပါ။
ေလာကပါလတရား ၄-ပါး
ဟိရိၾသတၱပၸ (အရွက္ႏွင့္အေၾကာက္) တရားႏွစ္ပါး ကိန္း၀ပ္ေသာ္ ကမာၻသားမ်ား ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္
ယဥ္ေက်းလိမၼာႏုိင္၏။ အရွက္အေၾကာက္တရား ၂-ပါး ပ်က္ျပားေသာ လူတုိ႔၏ ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္
အမႈအရာမ်ား ရုိင္းပ်တတ္၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဟိရိၾသတၱပၸတရား ၂-ပါးကို ေစာင့္ထိန္း ရန္ အေရးၾကီး၏၊
ေလာကၾကီးမပ်က္စီးေအာင္ ေစာင့္ေရွက္တတ္၍ ဤတရား ၂-ပါးကို “ေလာကပါလ”
ကမာၻေစာင့္တရားဟု ေခၚ၏။
၁။၀က္သည္ မစင္ကိုမရြံသကဲ့သို႔ အရွက္တရားမရွိသူသည္ ဒုစရုိက္အမႈကိုျပဳရန္ ၀န္မေလး။
၂။ပိုးဖလံသည္ မီးပံုကိုတိုးရန္ မေၾကာက္သကဲ့သို႔ ၾသၱပၸတရားမရွိသူသည္လည္း ဒုစရုိက္အမႈကိုျပဳရန္ ၀န္မေလးေခ်။
ျပႆနာေျဖရွင္းနည္း ၅-မ်ိဳး
၁။ ဂါထာမႏာၱန္ျဖင့္ ေျဖရွင္းနည္း
၂။ပညာရွိႏွင့္တုိင္ပင္၍ ေျဖရွင္းနည္း
၃။ခ်စ္ဖြယ္ေသာစကားကိုုဆုိ၍ ေျဖရွင္းနည္း
၄။လက္ေဆာင္ေပး၍ ေျဖရွင္းနည္း
၅။ေဆါမ်ိဳးစပ္၍ ေျဖရွင္းနည္း
လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းအက်ိဳး ၅-ပါး
၁။ခရီးသြားႏုိင္
၂။ၾကံ႕ခိုင္အားအင္
၃။ကင္းစင္ေရာဂါ
၄။အစာေက်လ်က္
၅။မပ်က္သမာဓိ၊ ငါးပါးရွိ၊ သြားသည့္စၾကၤ ံ အက်ိဳးတည္း။
အသင္းအဖြဲ႕ပ်က္စီးေၾကာင္း တရား ၆-ပါး
၁။ အမ်က္ထြက္လြယ္ျခင္း
၂။ရန္ျငိဳးဖြဲ႔ျခင္း
၃။ေက်းဇူးမဲ့ကိုသာဆုိျခင္း
၄။ဂုဏ္တုဂုဏ္ျပိဳင္ျပဳျခင္း
၅။ျငဴစူျခင္း
၆။၀န္တုိျခင္း။
*စိတ္ဆုိးျငိဳးဖြဲ႕၊ ေခ်ဖဲ့ေက်းဇူး၊ ဂုဏ္ထူးသူကို၊ ဖက္ျပိဳလုိမႈ၊ ၀န္တုိမႈဟူ၊ ျငဴစူတတ္ျငား၊ ဤေျခာက္ပါး၊ ကြဲျပားေၾကာင္းဟုမွတ္။
သိၾကားေလာင္းက်င့္၀တ္
လုပ္ေကြ်းမိဘ၊ ေဇ႒ရုိေသ၊ မွန္ေစသစၥာ၊
ပိသုဏာႏွင့္၊ ဖရုသာပစ္၊ မေစၦ၀န္တို၊
မရွိလုိပဲ၊ မ်က္ကိုေရွာင္ရွား၊ ခုႏွစ္ပါးသည္၊
သိၾကားျဖစ္ေၾကာင္း က်င့္၀တ္တည္း။
၁။မိဘကိုလုပ္ေကြ်းျခငး္
၂။ၾကီးသူကိုရိုေသျခင္း
၃။သစၥာရွိျခင္း
၄။ကုန္းမတိုက္ျခင္း
၅။ေျပျပစ္သိမ္ေမြ႕ျခင္း
၆။ ၀န္တုိမႈကင္းျခင္း
၇။အမ်က္မထြက္ျခင္း
(သံ၊ ၁၊ႏွာ၊ ၂၃၀၊ ၀တပဒသုတ္)
